Državnost Srbije kroz numizmatiku

15. februara Srbija proslavlja Dan državnosti. Ovaj datum u srpskoj istoriji višestruko je značajan jer se, zapravo, istog dana obeležava početak Prvog srpskog ustanka (1804) i donošenje Sretenjskog ustava (1835). Takođe, na isti dan, Srpska pravoslavna crkva obeležava Sretenje Gospodnje.
Kao takav, ovaj praznik, duboko je urezan u kulturu naroda. Mi smo pokušali da, uz pomoć naših kolekcionara, a pre svega numizmatičara, pronađemo na Limundu i Kupindu novčanice i kovanice značajne za modernu srpsku državnost i da tako damo presek moderne srpske istorije kroz numizmatiku. Pre svega kovani, ali i papirni novac, predstavlja značajan artefakt istorije koji može da kaže mnogo toga – od finansijske situacije jedne zemlje, preko njene kulture i običaja do državnog uređenja. Pogledajte šta sve zanimljivo smo pronašli. Fokusirali smo se na period od Prvog srpskog ustanka do Prvog svetskog rata.
Svakako, najznačajnija figura sa početka 19. veka, u okupiranoj Srbiji bio je Karađorđe Petrović – čovek koji je vodio prvu značajnu pobunu kojom su otpočala događanja, kasnije nazvana Srpskom revolucijom koja se završila oslobođenjem Srbije od viševekovne turske vladavine.
Karađorđe je ubijen 1817. godine. Zbog političkih prilika na novčić sa svojim likom čekao je čak do 1904. godine.Tada se našao na jubilarnoj kovanici od 5 dinara, zajedno sa Petrom Prvim Karađorđevićem.
Taj redak i vredan novčić moguće je kupiti na Limundu.

Još jedno interesantno (možda ne toliko značajno) pojavljivanje Karađorđa na srpskom novcu je novčanica od 5 000 000 dinara iz ozloglašene inflatorne 1993. godine.

Ne znamo kako bi Karađorđe reagovao na takvu monetarnu politiku.
Tih novčanica bilo je toliko da se i 20 godina kasnije prodaju na kilogram, sa vrlo malom kolekcionarskom vrednošću.

Da se ipak vratimo nekoliko decenija unazad.
Srpski dinar je, posle viševekovne upotrebe raznih stranih moneta, nakon jačanja Srbije i postepenog sticanja sve veće autonomije u odnosu na Tursku, obnovljen 1868. po naredbi Kneza Mihajla Obrenovića.
Tada je kovan  novac od legure bakra u apoenima od 1, 5, i 10 para sa likom Kneza Mihajla. Sva tri apoena mogu se vrlo često naći na Limundo aukcijama.
Na fotografiji možete pogledati jedan interesantan primerak koji se našao na Limundu:

Prvi zlatnik u oslobođenoj Srbiji iskovan je 1878. u nominalnoj vrednosti od 20 dinara, sa likom Milana Obrenovića. Ovo je (ne samo zbog sastava) jedna od vrednijih srpskih kovanica.

1884. pojavio se i prvi papirni novac – novčanica od 100 dinara. Kuriozitet je da je novčanica štampana u Belgiji.

Kraj dinastije Obrenović dogodio se nakon Majskog prevrata 1903. godine.
U numizmatičkom smislu taj kraj dogorio se 1897. godine kada je ova dinastija iskovala poslednji kovani novac. To su kovanice od 1 i 2 dinara sa likom Kralja Aleksandra Prvog Obrenovića.

Kovanice koje su nakon toga kovali vladari iz Dinastije Karađorđević (neki novćići već pomenuti) imaju zanimljivo mesto porekla. Zbog različitih prilika i predratnog stanja, Karađorđevići su novac kovali u Beču, zatim u Parizu da bi novac kovan 1917. kovali čak u dalekoj Americi.
Srpske kovanice kovane u SAD danas imaju relativno veliku vrednost:

Ovim završavamo naš put kroz srpsku numizmatiku. Međutim materijala imamo još dosta. U nekim sledećim druženjima pisaćemo u novcu Kraljevine SHS, Kraljevine Jugoslavije, novcu iz vremena okupacije, FNRJ, SFRJ, SRJ, SCG i svih ostalih država u kojima smo mi i naši preci, voljom ili nevoljom, živeli, radili i stvarali.